|
|
|
Pistolet maszynowy jest indywidualną bronią palną z lufą o średniej długości, strzelającą nabojami pistoletowymi. Długość lufy w pistolecie maszynowym wynosi od 16 do 35 kalibrów. Służy do zwalczania celów żywych, zwłaszcza grupowych, ogniem seryjnym na odległość do 100 m lub ogniem pojedynczym na odległość do 200 m. Zasadniczym rodzajem ognia dla pistoletu maszynowego jest ogień krótkimi seriami, prowadzony oburącz z dodatkowym oparciem broni o ramię lub biodro. Pistolety maszynowe z reguły wyposażone są w kolbę stałą lub składaną.
Pistolety maszynowe powstały w wyniku potrzeby posiadania broni, która w bliskiej odległości mogłaby stworzyć dużą gęstość ognia i jednocześnie miałaby dużą manewrowość ruchową. Gęstość ognia uzyskuje się dzięki dużej szybkostrzelności praktycznej pistoletów maszynowych, wynoszącej do 100 strz/min. Osiąga się ją poprzez stosowanie magazynków o dużej pojemności, dochodzącej nawet do 100 nabojów, używaniu zapasowych, naładowanych magazynków i dużej przenoszonej jednostce ognia. Liczba przenoszonych nabojów, ze względu na ich małą masę, może sięgać 300 sztuk. Własności manewrowe pistoletów maszynowych wynikają z małej masy i niewielkich rozmiarów. Masa pistoletów maszynowych wynosi 2,5 - 4 kg, a długość 600 - 850 mm. Parametry te ułatwiają użycie pistoletów w trudnych warunkach walki, w marszu, w zabudowaniach lub wozach bojowych.
W pistoletach maszynowych spotyka się dwa układy konstrukcyjne:
Układ z zamkiem swobodnym nazywany jest również układem z nieopóźnionym otwarciem zamka. W układzie tym lufa jest nieruchoma, zamek zaś jest jednoczęściowy. Przewód lufy jest niezaryglowany, a jedynie zamknięty zamkiem, dociśniętym do czoła lufy siłą sprężyny powrotnej. Po odpaleniu naboju gazy prochowe naciskają na dno łuski, łuska naciska na zamek i odrzuca go do tyłu. Cofający się zamek wyciąga i wyrzuca łuskę, ściska sprężynę powrotną i ewentualnie napina mechanizm odpalający. Sprężyna powrotna pochłania energię kinetyczną zamka i zamienia ją w energię potencjalną sprężyny. Zamek w ruchu wstecznym zostaje wyhamowany niecałkowicie, wówczas uderza w zderzak. Następnie ściśnięta sprężyna rozpręża się i powoduje ruch powrotny zamka do położenia wyjściowego, zamykającego wylot lufy. W ruchu powrotnym zamek wybiera kolejny nabój z magazynka i wprowadza go do komory nabojowej.
Masa zamka swobodnego powinna być na tyle duża, aby podczas działania gazów prochowych uniemożliwiła nadmierne wysunięcie się łuski z komory nabojowej i zapobiegała tym samym ewentualnemu rozerwaniu łuski. Natomiast energia kinetyczna zamka powinna być wystarczająca do wykonania wszystkich prac, związanych z przeładowaniem broni. Z drugiej strony zarówno masa zamka, jak i prędkość jego ruchu są ograniczone ze względów wytrzymałościowych i eksploatacyjnych.
Podstawową zaletą tego układu jest prostota budowy, zapewniająca jednocześnie wysoki stopień niezawodności działania. Główną wadą jest to, że prawidłowość funkcjonowania broni zapewnia właściwy dobór zamka. Przy nabojach silnych potrzebna jest duża masa zamka, co wydatnie wpływa na zwiększenie masy całej broni.
Układ z zamkiem półswobodnym nazywa się również układem z opóźnionym otwarciem zamka. W układzie tym lufa jest nieruchoma, zamek zaś składa się z dwu części. Przewód lufy jest niezaryglowany, a jedynie zamknięty zamkiem, dociśniętym do czoła lufy siłą sprężyny powrotnej. Pomiędzy częściami zamka znajduje się krzywka, dźwignia dwuramienna lub rolki.
Podstawowe mechanizmy pistoletów maszynowych, to:
Ponadto pistolety maszynowe są często wyposażone w urządzenia dodatkowe, takie jak; tłumik dźwięku, celowniki optyczne, halogenowe reflektory, celowniki noktowizyjne, laserowe wskaźniki celu, tłumiki płomienia, nasadki do miotania granatów ogłuszających i gazowych.
Podstawowe mechanizmy pistoletów maszynowych i urządzenia dodatkowe są dokładniej omówione i przedstawione w dalszej części pracy przy prezentowaniu poszczególnych typów pistoletów maszynowych.
Pistolety maszynowe powstały podczas I wojny światowej. Ich narodziny wiązały się ze stworzeniem specjalnych oddziałów szturmowych, których zadaniem było zdobywanie linii okopów nieprzyjaciela. Broń, jaką rozporządzała zwykle piechota nie nadawała się do tych celów - jej karabiny były za długie i nie miały odpowiedniej siły ognia, a karabiny maszynowe były zbyt ciężkie. W tej sytuacji szturmowcy, jak ich nazywano, używali często broni krótkiej, zaopatrzonej w kolbę. Były to zwykle pistolety, gdyż bęben rewolweru miał zbyt małą pojemność, a przerwa na przeładowanie mogła kosztować użytkownika życie. Zaczęto stosować magazynki o coraz większej pojemności, coraz dłuższe lufy, co w połączeniu z dostawnymi kolbami przeradzało pistolet w swego rodzaju karabinek samopowtarzalny na nabój pistoletowy. Stąd już niedaleko było do stworzenia broni zdolnej strzelać seriami - wystarczało, jak się zdawało, wyeliminować przerywacz z mechanizmu spustowego. Niestety, próby wykazały, że tego rodzaju broń z powodu bardzo dużej szybkostrzelności zupełnie nie nadaje się do użytku wojskowego z racji częstych zacięć oraz uszkodzeń zbyt delikatnych i nieprzystosowanych do pracy w warunkach działania tak dużych sił, części.
|
|
|