|
|
|
Zmiany w szkole są powodowane stałym postępem nauki i techniki oraz zmiennością oczekiwań społecznych wobec szkoły. Działanie i rozwój szkoły wymagają jej dostosowania się do istniejącej sytuacji, a także kreowania zmian dyktowanych planowaniem z przyszłości. Generalne zmiany w polskiej szkole przełomu XX i XXI w. są związane przede wszystkim z założeniami ideowo - programowymi i organizacyjnymi reformy systemu edukacji. Wprowadzona przez MEN reforma jest potężną zmianą w polskiej edukacji.
Jej główne cele to:| model | nauczanie zintegrowane | + | nauczanie profilowane | + | gimnazjum | + | liceum profilowane |
| 3 | + | 3 | + | 3 | + | 3 |
Istotne jest, że każdy etap kształcenia ma być nie tylko przygotowaniem do następnego etapu edukacji, ale i do dalszego życia ucznia, poprzez wyposażenie go w konieczne umiejętności określone podstawą programową.
Reforma systemu edukacji zakłada poszerzenie autonomii szkół. Sprzyja temu możliwość tworzenia własnych koncepcji działalności i rozwoju placówek, własnych planów i programów nauczania i wychowania oraz własnych wewnątrz szkolnych systemów oceniania.
Organami prowadzącymi są samorządy lokalne. Kuratoria sprawują nadzór pedagogiczny nad działalnością wszystkich placówek oświatowych na terenie województwa (wyjątkiem są szkoły artystyczne i podległe Ministrowi Sprawiedliwości).
W związku z tym wzrosła rola merytoryczna w zakresie inspiracji i innowacji pedagogicznych oraz wykonywania funkcji diagnostycznych dyrektora szkoły. Wzrosły również uprawnienia, ale i obowiązki dyrektorów placówek oświatowych. To na nich spoczywa odpowiedzialność za stworzenie programów szkół i planów ich rozwoju, nadzór nad realizowanymi przez nauczycieli programami, metodami nauczania oraz system monitorowania i oceniania osiągnięć uczniów.
Aby szkoła mogła sprostać tak wysokim oczekiwaniom wszystkich jej klientów i rozwijać się w zaplanowanym kierunku, musi stawiać sobie nowe, jasno sprecyzowane cele i zadania i poszukiwać dróg dla ich realizacji. Jednym słowem stworzyć WIZJĘ SZKOŁY.
W ostatnich latach przywiązuje się coraz większą uwagę do planowania strategicznego. Tworzy ono bowiem ramy działalności organizacji przyczyniając się do jej lepszego funkcjonowania i większej skuteczności.
Planowanie strategiczne charakteryzuje się pięcioma ważnymi cechami 1:Zaangażowanie dyrekcji szkoły w planowanie strategiczne jest konieczne do zaangażowania pozostałych pracowników szkoły.
Planowanie to, jak każde działanie ma zalety i wady. Do zalet zaliczamy:Proces planowania strategicznego stosowany w zarządzeniu przedsiębiorstwami składa się z następujących etapów:
Przygotowanie procesu planowania
Analiza uznawanych wartości
STWORZENIE WIZJI
Analiza udziałowców
Analiza SWOT
SFORMUŁOWANIE MISJI
Analiza luk
Ustalenie priorytetów
Opracowanie planu strategicznego
Opracowanie szczegółowych planów działania 2
Każdemu z tych etapów towarzyszy ewaluacja.
Jak widać formułowanie misji poprzedza proces planowania, przez powołany zespół planistyczny. Jest to zadanie trudne i czasochłonne. Błędem jest określenie misji podczas jednego posiedzenia rady pedagogicznej lub przez pojedynczą osobę. Nawet najlepsza misja byłaby tylko ozdobnikiem, fikcyjnym sloganem.
Jak należy zatem rozumieć pojęcia WIZJA i MISJA w zarządzeniu? Jak w końcu należy odczytać ich oznaczenie w planowaniu działalności i rozwoju placówki oświatowej, jaką jest szkoła?
Szkoła potrzebuje WIZJI. Pozwoli jej ona przybliżyć przyszłość, wyznaczyć standardy oraz nowe kierunki edukacyjne.
Wizja to pozytywne wyobrażenie przyszłości placówki i osób w niej pracujących i uczących się, stworzone na podstawie uznawanych wartości i idei, z którego wywodzą się podjętecele i plany działania. "Kreowanie wizji, czyli przewidywanie przyszłości, jest skomplikowanym procesem, zarówno w skali szkoły, jak i całego systemu edukacji. Wymaga bowiem nie tylko twórczej wyobraźni i zdolności do syntez, ale także ogromnej wiedz, z której można wyprowadzić trendy rzutujące na obraz przyszłości" 3.
Nie wolno nam tworzyć wizji w oparciu o niedostatki w szkole i robić z niej listy braków do uzupełnienia. Podstawą jej kreowania może być zatem pytanie:
Jaka powinna być szkoła, by przygotowała dobrze do życia obywateli zjednoczonej Europy?
Urzeczywistnieniu wizji służy planowanie wieloletnie, przy czym nie wolno nam zapomnieć, że łatwiej jest ją urzeczywistnić jeśli stanowi zbiorowe pragnienie.
MISJA określa tożsamość i cel istnienia organizacji. Myśląc o szkole, można powiedzieć, że misja szkoły określa jej cel istnienia w konkretnym środowisku..
Organizacje formalne konstruują misję w postaci pisemnej deklaracji. Powinna być ona krótka i zwięzła. Może być to chwytliwy slogan, ale może być to i dwustronicowa oferta.
Dobrze sformułowana misja powinna spełniać kilka kryteriów (wg Simona Majaro):Formułowanie misji jest jednym z etapów procesu planowania strategicznego. Oznacza to, że jej określeniu powinna towarzyszyć cały szereg innych działań, które nadadzą misji właściwy sens.
Od jakich działań należałoby zatem zacząć, tworząc wizję i misję szkoły?
"Dokonując analizy ważne jest precyzyjne stawianie pytań w rodzaju:
Co jest mocna, a co słabą stroną pracowników szkoły?
Czym pozytywnym wyróżnia się działalność naszej szkoły wśród innych w obszarach pracy: opiekuńcze, wychowawcze, dydaktycznej, współpracy w radzie pedagogiczne, współpracy organów szkoły, współdziałanie z domem rodzinnym ucznia, władzami gminnymi, oświatowymi?
Co wymaga poprawy w wymienionych obszarach pracy szkoły?" 4.
Mając tak przygotowane informacje można rozpocząć budowanie wizji szkoły.
Planowanie strategiczne w szkole może przybrać taką postać :Misja powinna być raz do roku poddana zbiorowej refleksji, gdyż jak każde rozwiązania organizacyjne, po pewnym czasie się dezaktualizuje.
|
|
|